కధల పుస్తకం కబుర్లు ఇంకొన్ని 2
మానస ఎండ్లూరి అభిప్రాయం
మానస ఎండ్లూరి అభిప్రాయం
సభలో నా మాటలు చదివినందుకు Kuppili Padma గారికి ధన్యవాదాలు smile emoticon
నాకు అన్నీ అందించిన Hemalatha Putla Sudhakar Yendluri గార్లకు కూడా... grin emoticon
Mohammed Khadeerbabu గారి కొత్త పుస్తకం 'కథలు ఇలా కూడా రాస్తారు' చదివాక...
ఎందుకు చదవాలి?
శిక్షణ ఇవ్వలేదు. పెళ్లి చేశారు.
శిక్షణ తీస్కోలేదు. కథలు రాశాను.
నేర్పిస్తే వచ్చేవా ఇవి? అలాగే తప్పటడుగులు వేస్తూ ముందుకు సాగుతున్నాను.
రెండేళ్లవుతోంది. అందరినీ చూస్తున్నాను. అంతో ఇంతో దారిలో పడే ప్రయత్నమో దారిలోకి తెచ్చుకునే ప్రయత్నమో చేస్తున్నాను. అందరివీ చదువుతున్నాను. ఏదో అర్ధమయ్యి కానట్టు ఉంది.
ఉన్నట్టుండి బామ్మ దిగింది. సంసార పాఠాలు మొదలుపెట్టిoది. ఇంకెవరైనా వచ్చి నా పాళికి పదును పెడితే బాగుణ్ను. ప్చ్.
పది కథలు రాసినప్పటికీ కలం పట్టుకోడానికి జంకుతున్నప్పుడు తలుపు చప్పుడైంది. కొరియర్ అబ్బాయిని మొదటి సారి ఓ రక్షకుడిగా చూశాను. వజ్రాయుధాన్ని నా చేతిలో పెట్టి వెళ్ళాడు. ‘కథలు ఇలా కూడా రాస్తారు’
నేను ఎవర్నీ? అనే ఆథ్యాత్మిక ప్రశ్నకు నేను వ్యతిరేకిని. ఎన్ని అవతారాలెత్తినా చివరికి ఊపిరి పీల్చుకునే తోలు తిత్తినే. నేను ఎందుకు కథలు రాస్తున్నాను అనే ప్రశ్న మాత్రం బాగా వెంటాడుతోంది. కారణం నాకు తెలుసు. కానీ ఇంకా స్పష్టత లేదు. దాన్లోంచి పుట్టుకొచ్చే మరిన్ని సందేహాలు ఉక్కిరిబిక్కిరి చేస్తున్నాయి. వెంటనే యాభై ఎనిమిది పేజీలు చదివేశాను. పుస్తకం మూసి లైట్ ఆఫ్ చేసి పడుకున్నాను. చప్పున కళ్ళు తెరవలేదు. తెరవడానికి నేను చదివినవి యాభై ఎనిమిది పేజీలైతే కదా! కాదు. కనీసం యాభై పుస్తకాలు. జ్ఞానం సంగతి తరువాత చూద్దాం. కళ్ళకు ఎంత పని తప్పించాడు. పుస్తకాల వేటలో కాళ్ళకి ఎంత శ్రమ మిగిల్చాడు. నా కోసం రెండడుగులేసి పక్క గదిలో ఉన్న మక్సీం గోర్కి ‘అమ్మ’ను తీసుకురాలేదే మా చెల్లి. మరి ఇతనెందుకు ఇంత ఉపకారం చేస్తున్నాడు? నేను లేచి పుస్తకం తెచ్చుకోలేనని ఈయనకెలా తెలిసింది? నేను లెగలేకపోతున్నందుకు ఆయన ఈ పుస్తకం రాయకపోయనా నాకు మాత్రం అలాగే అనిపించింది. రేపు ఒక మంచి పుస్తకం పూర్తి చేయబోతున్నానన్న నమ్మకంతో నిశ్చింతగా నిద్రపోయాను.
ముందుగా ఆయనకు నమస్కారాలు. ఎందుకంటే పుస్తకంలో ఎక్కడా సైడ్ హెడ్డింగ్స్ పెట్టి చిన్నప్పుడు వదిలేసిన సైన్స్ పుస్తకాన్ని తలపించనందుకు.
ఇందులో ఉన్నవి మనకు తెలిసినవే. అన్నీ కాదు. కొన్ని. ఆ కొన్ని కూడా మరింత విపులంగా తెలుసుకోవాలన్నప్పుడు చేయాల్సిన పని వెంటనే ఈ శ్వేత కితాబును తెరవడం.
ఇందులోని ప్రతి అంశం గుర్తుపెట్టుకో తగ్గది. ఎన్ని గుర్తుపెట్టుకుంటామో ఏమో గానీ ప్రతి అక్షరం చదివించగలగడం ఓ అద్భుతమే. ఎందుకంటే ఇది ఫిక్షన్ కాదు కాబట్టి. కానీ మనల్ని ఓ ఆసక్తికరమైన కథ చదివించినట్టే ఉంటుంది. స్కూల్లో పెద్ద పెద్ద జవాబులను మొదలూ చివరా చదివి మధ్య భాగాన్ని పరిక్షా సమయాల్లో మన ఊహకు అప్పజెప్పి ఉంటామేమో గానీ ఇందులో ఒక్క ముక్క కూడా వదలం. అది కచ్చితం.
ఏదోక వ్యాసమో కథో నవలో అదో ఇదో చదవడం మొదలు పెట్టాక రెండో లైను దగ్గరే నచ్చకపోయినా విసుగొచ్చినా, కష్టపడి అంతా చదివి ఇంకో రెండు ముక్కలు చదివితే కథ పూర్తవుతుందనగా ముగింపు అవాస్తవంగా అనిపించ వచ్చన్న సందేహం కలిగినా పక్కన పడేసే నాలాంటి సుంకరి చేత ఒక్క అక్షరం కూడా వదలకుండా చదివించాడు.
పుస్తకం మొదలు పెట్టేటప్పుడు మామూలు మనిషిలా మాట్లాడుతూ మనకు తెలియకుండానే ఓ గురువులా మారిపోతాడు. చివరికి వచ్చేసరికి మనింట్లో పెద్దన్నలా ఓ తండ్రిలా జాగ్రత్తలు చెబుతూ మనల్ని నడి రోడ్డులో వదిలేసి నిష్క్రమిస్తాడు. వేలు పట్టి చివరి దాకా నడిపించడు. నడవడం ఎలాగో చెప్తాడు. అంతే. కాళ్ళు ఉన్నాయి నడవడం తెలిసింది. ఇక అడుగులేయడమే మన కర్మం.
వళ్ళో కూర్చోబెట్టుకుని అఆ లు దిద్దిస్తున్నట్టే ఉంటుంది. నోరు పెద్దగా తెరిచి శబ్దాలు నేర్పిస్తున్నట్టే ఉంటుంది. కానీ భాష నేర్చుకోవాల్సింది మనమే.
పేజీలు తిప్పేకోద్దీ మనల్ని మఠం వేయించి కూర్చోబెడతాడు. మధ్య మధ్యలో మొట్టికాయలు పడుతుంటాయి. చెవులు మెలిపడుతుంటాయి. తొడ పాసాలు తేలుతుంటాయి. బెత్తం కనబడకుండానే క్రమశిక్షణ అలవడుతుంటుంది.
కొన్ని అంకాలు హటాత్తుగా ముగుస్తాయి. కొన్ని ఫక్కున వచ్చే మన నవ్వుతో ముగుస్తాయి.
ఎంతోమంది కథకుల జీవితాలలోని ఉదంతాలు చెబుతాడు. అనేక జీవితాలు చూపిస్తాడు. కథకులుగా మనల్ని భయపెట్టే అద్భుతమైన కథలను మనకు పరిచయం చేస్తాడు. అయితే కథకుల లక్షణాలు చదవగానే కాస్త ధైర్యం వచ్చింది. నిజానికి చదివినప్పుడు కాదు. చదివి నాక్కూడా కొన్ని లక్షణాలు ఉన్నాయని తెలుసుకున్నప్పుడు.
చుక్కల పిచ్చి తగదు అని చదివినప్పుడు టక్కున గుర్తొచ్చింది. ఎనిమిదో తరగతిలో ప్రతి వాక్యాన్నీ చుక్కలతో నింపిచ్చిన ప్రేమలేఖను చూసి వాడ్ని ఎందుకు రెండు పీకానో ఇప్పుడు మరింత స్పష్టంగా అర్ధమైంది.
తన పుస్తకంలో తన పుస్తకమేంటి? ఇక అది మా పుస్తకం. గొప్ప గొప్ప ఉదాహరణల వానలో మనల్ని తడిపి ముద్ద చేస్తాడు. మనకు తెలియకుండానే నల్లమందు ఎక్కిస్తాడు. కాని అది పుస్తకం పూర్తయ్యాక పని చేయడం మొదలు పెడుతుంది. ఇక గిలా గిలా గింజుకోడమే మన పని.
పుట్టిన రోజు నుంచి చచ్చే రోజు వరకు ఆ తరువాత కూడా ఏం జరుగుతుందో చెప్పేశాడు. కాకపోతే కథ రాయడం దానికి రివర్స్ లో జరుగుతుంది కదా. ఒక్కోసారి ఆలోచనలు రాక మరణిస్తుంటాం. ఆ క్రమంలో మరణించిన ఆలోచనలను దాటుకుంటూ సజీవమైన ఇతివృత్తాలు వృత్తాంతాలు కథనాలతో కథ పుడుతుందని తెలియజెప్తాడు.
కథ గురించి ఇన్ని విషయాలున్న ఈ పుస్తకంలో కథంటే ఏమిటి? అనే శీర్షిక లేకుండానే అదేంటో మనకు వివరిస్తాడు. చివరికి కథలు ఎందుకు రాయాలి అన్న ప్రశ్నకి ఆయన రాసిన సమాధానం మనం చదివి తీరాల్సిందే.
ఖదీర్ ని కలిస్తే ఆయనతో ఫోటో దిగకపోయినా పర్వాలేదు. బయట ఆయన్ని చూసి నవ్వకుండా ముఖం తిప్పుకుని వెళ్ళిపోయినా ఏం కాదు. కానీ ఆయనతో కలిసి ఈ కథా వాహనంలో ప్రయాణించక పోతేనే మిస్ అవుతాం. ఏం మిస్ అవుతామో తెలియాలంటే ఈ పుస్తకం చదవితేగా తెలిసేది!
ఏడాది పాటు రోజూ సాయంకాలం ఆయనతో కూర్చున్నా ఈ పుస్తకంలో ఉన్న అన్నీ విషయాలు ఆయన చెప్పలేరేమో.
సాధారణంగా చాలా మంది పుస్తకాలను బహూకరిస్తుంటారు. అయితే ఈ పుస్తకం బహుకరించడంలో చిన్న సమస్య ఉంది. పాఠకులకు ఇస్తే వాళ్ళు ఒక మంచి కథకు ఉండాల్సిన లక్షణాలను తెలుసుకుని మన కథలకు మనమే ఎసరు పెట్టుకున్నంత పనవుతుంది. ఆ స్థాయిలో కథలు రాయాలి మరి. అదే మూస కథల్లో పట్టభద్రులైన పెద్దవారికిస్తే వారి కథలు ఎలా ఉన్నాయో చెప్పకనే చెప్పినట్టు. కొత్త రచయితలకు ఇస్తే పండగే.
ఈ పుస్తకం చదివాక ముందు ముందు గొప్ప కథలు రాస్తానో లేదో తెలీదు గానీ రావి శాస్త్రి రచ.ఇ.త లో వితంతువుకు పట్టిన గతి ఎవరికీ పట్టనివ్వకపోతే అదే పదివేలు.
ఇంతకీ ఈయన ఇంత కృషి దేనికి చేసినట్టు? నా కోసం. నీ కోసం. అందరి కోసం. ఇంతటి విలువైన సమాచారాన్ని, అనుభవాలని, మార్గదర్శిని మాకు అందజేసినందుకు ఆయనకి ఎన్ని కృతజ్ఞతలు చెప్పినా తక్కువే.
ఈ పుస్తకం ఎందుకు చదవాలంటే...
కథకుడి(రాలి)గా చావును దూరం చేసుకోడానికి.
పాఠకులను మన కథలకి దగ్గర చేయడానికి.
ఒక చెత్త కథ చదివి సంపూర్ణంగా ద్వేషించడానికి.
కథా సాహిత్యంలో కలకాలం నిలబడడానికి. మనం కాదు. మన రచనలు.
కథకులకు ఉండాల్సిన నిబద్ధతను తెలుసుకోడానికి.
ముఖ్యంగా కథను గౌరవించడానికి.
-మానస ఎండ్లూరి
శిక్షణ తీస్కోలేదు. కథలు రాశాను.
నేర్పిస్తే వచ్చేవా ఇవి? అలాగే తప్పటడుగులు వేస్తూ ముందుకు సాగుతున్నాను.
రెండేళ్లవుతోంది. అందరినీ చూస్తున్నాను. అంతో ఇంతో దారిలో పడే ప్రయత్నమో దారిలోకి తెచ్చుకునే ప్రయత్నమో చేస్తున్నాను. అందరివీ చదువుతున్నాను. ఏదో అర్ధమయ్యి కానట్టు ఉంది.
ఉన్నట్టుండి బామ్మ దిగింది. సంసార పాఠాలు మొదలుపెట్టిoది. ఇంకెవరైనా వచ్చి నా పాళికి పదును పెడితే బాగుణ్ను. ప్చ్.
పది కథలు రాసినప్పటికీ కలం పట్టుకోడానికి జంకుతున్నప్పుడు తలుపు చప్పుడైంది. కొరియర్ అబ్బాయిని మొదటి సారి ఓ రక్షకుడిగా చూశాను. వజ్రాయుధాన్ని నా చేతిలో పెట్టి వెళ్ళాడు. ‘కథలు ఇలా కూడా రాస్తారు’
నేను ఎవర్నీ? అనే ఆథ్యాత్మిక ప్రశ్నకు నేను వ్యతిరేకిని. ఎన్ని అవతారాలెత్తినా చివరికి ఊపిరి పీల్చుకునే తోలు తిత్తినే. నేను ఎందుకు కథలు రాస్తున్నాను అనే ప్రశ్న మాత్రం బాగా వెంటాడుతోంది. కారణం నాకు తెలుసు. కానీ ఇంకా స్పష్టత లేదు. దాన్లోంచి పుట్టుకొచ్చే మరిన్ని సందేహాలు ఉక్కిరిబిక్కిరి చేస్తున్నాయి. వెంటనే యాభై ఎనిమిది పేజీలు చదివేశాను. పుస్తకం మూసి లైట్ ఆఫ్ చేసి పడుకున్నాను. చప్పున కళ్ళు తెరవలేదు. తెరవడానికి నేను చదివినవి యాభై ఎనిమిది పేజీలైతే కదా! కాదు. కనీసం యాభై పుస్తకాలు. జ్ఞానం సంగతి తరువాత చూద్దాం. కళ్ళకు ఎంత పని తప్పించాడు. పుస్తకాల వేటలో కాళ్ళకి ఎంత శ్రమ మిగిల్చాడు. నా కోసం రెండడుగులేసి పక్క గదిలో ఉన్న మక్సీం గోర్కి ‘అమ్మ’ను తీసుకురాలేదే మా చెల్లి. మరి ఇతనెందుకు ఇంత ఉపకారం చేస్తున్నాడు? నేను లేచి పుస్తకం తెచ్చుకోలేనని ఈయనకెలా తెలిసింది? నేను లెగలేకపోతున్నందుకు ఆయన ఈ పుస్తకం రాయకపోయనా నాకు మాత్రం అలాగే అనిపించింది. రేపు ఒక మంచి పుస్తకం పూర్తి చేయబోతున్నానన్న నమ్మకంతో నిశ్చింతగా నిద్రపోయాను.
ముందుగా ఆయనకు నమస్కారాలు. ఎందుకంటే పుస్తకంలో ఎక్కడా సైడ్ హెడ్డింగ్స్ పెట్టి చిన్నప్పుడు వదిలేసిన సైన్స్ పుస్తకాన్ని తలపించనందుకు.
ఇందులో ఉన్నవి మనకు తెలిసినవే. అన్నీ కాదు. కొన్ని. ఆ కొన్ని కూడా మరింత విపులంగా తెలుసుకోవాలన్నప్పుడు చేయాల్సిన పని వెంటనే ఈ శ్వేత కితాబును తెరవడం.
ఇందులోని ప్రతి అంశం గుర్తుపెట్టుకో తగ్గది. ఎన్ని గుర్తుపెట్టుకుంటామో ఏమో గానీ ప్రతి అక్షరం చదివించగలగడం ఓ అద్భుతమే. ఎందుకంటే ఇది ఫిక్షన్ కాదు కాబట్టి. కానీ మనల్ని ఓ ఆసక్తికరమైన కథ చదివించినట్టే ఉంటుంది. స్కూల్లో పెద్ద పెద్ద జవాబులను మొదలూ చివరా చదివి మధ్య భాగాన్ని పరిక్షా సమయాల్లో మన ఊహకు అప్పజెప్పి ఉంటామేమో గానీ ఇందులో ఒక్క ముక్క కూడా వదలం. అది కచ్చితం.
ఏదోక వ్యాసమో కథో నవలో అదో ఇదో చదవడం మొదలు పెట్టాక రెండో లైను దగ్గరే నచ్చకపోయినా విసుగొచ్చినా, కష్టపడి అంతా చదివి ఇంకో రెండు ముక్కలు చదివితే కథ పూర్తవుతుందనగా ముగింపు అవాస్తవంగా అనిపించ వచ్చన్న సందేహం కలిగినా పక్కన పడేసే నాలాంటి సుంకరి చేత ఒక్క అక్షరం కూడా వదలకుండా చదివించాడు.
పుస్తకం మొదలు పెట్టేటప్పుడు మామూలు మనిషిలా మాట్లాడుతూ మనకు తెలియకుండానే ఓ గురువులా మారిపోతాడు. చివరికి వచ్చేసరికి మనింట్లో పెద్దన్నలా ఓ తండ్రిలా జాగ్రత్తలు చెబుతూ మనల్ని నడి రోడ్డులో వదిలేసి నిష్క్రమిస్తాడు. వేలు పట్టి చివరి దాకా నడిపించడు. నడవడం ఎలాగో చెప్తాడు. అంతే. కాళ్ళు ఉన్నాయి నడవడం తెలిసింది. ఇక అడుగులేయడమే మన కర్మం.
వళ్ళో కూర్చోబెట్టుకుని అఆ లు దిద్దిస్తున్నట్టే ఉంటుంది. నోరు పెద్దగా తెరిచి శబ్దాలు నేర్పిస్తున్నట్టే ఉంటుంది. కానీ భాష నేర్చుకోవాల్సింది మనమే.
పేజీలు తిప్పేకోద్దీ మనల్ని మఠం వేయించి కూర్చోబెడతాడు. మధ్య మధ్యలో మొట్టికాయలు పడుతుంటాయి. చెవులు మెలిపడుతుంటాయి. తొడ పాసాలు తేలుతుంటాయి. బెత్తం కనబడకుండానే క్రమశిక్షణ అలవడుతుంటుంది.
కొన్ని అంకాలు హటాత్తుగా ముగుస్తాయి. కొన్ని ఫక్కున వచ్చే మన నవ్వుతో ముగుస్తాయి.
ఎంతోమంది కథకుల జీవితాలలోని ఉదంతాలు చెబుతాడు. అనేక జీవితాలు చూపిస్తాడు. కథకులుగా మనల్ని భయపెట్టే అద్భుతమైన కథలను మనకు పరిచయం చేస్తాడు. అయితే కథకుల లక్షణాలు చదవగానే కాస్త ధైర్యం వచ్చింది. నిజానికి చదివినప్పుడు కాదు. చదివి నాక్కూడా కొన్ని లక్షణాలు ఉన్నాయని తెలుసుకున్నప్పుడు.
చుక్కల పిచ్చి తగదు అని చదివినప్పుడు టక్కున గుర్తొచ్చింది. ఎనిమిదో తరగతిలో ప్రతి వాక్యాన్నీ చుక్కలతో నింపిచ్చిన ప్రేమలేఖను చూసి వాడ్ని ఎందుకు రెండు పీకానో ఇప్పుడు మరింత స్పష్టంగా అర్ధమైంది.
తన పుస్తకంలో తన పుస్తకమేంటి? ఇక అది మా పుస్తకం. గొప్ప గొప్ప ఉదాహరణల వానలో మనల్ని తడిపి ముద్ద చేస్తాడు. మనకు తెలియకుండానే నల్లమందు ఎక్కిస్తాడు. కాని అది పుస్తకం పూర్తయ్యాక పని చేయడం మొదలు పెడుతుంది. ఇక గిలా గిలా గింజుకోడమే మన పని.
పుట్టిన రోజు నుంచి చచ్చే రోజు వరకు ఆ తరువాత కూడా ఏం జరుగుతుందో చెప్పేశాడు. కాకపోతే కథ రాయడం దానికి రివర్స్ లో జరుగుతుంది కదా. ఒక్కోసారి ఆలోచనలు రాక మరణిస్తుంటాం. ఆ క్రమంలో మరణించిన ఆలోచనలను దాటుకుంటూ సజీవమైన ఇతివృత్తాలు వృత్తాంతాలు కథనాలతో కథ పుడుతుందని తెలియజెప్తాడు.
కథ గురించి ఇన్ని విషయాలున్న ఈ పుస్తకంలో కథంటే ఏమిటి? అనే శీర్షిక లేకుండానే అదేంటో మనకు వివరిస్తాడు. చివరికి కథలు ఎందుకు రాయాలి అన్న ప్రశ్నకి ఆయన రాసిన సమాధానం మనం చదివి తీరాల్సిందే.
ఖదీర్ ని కలిస్తే ఆయనతో ఫోటో దిగకపోయినా పర్వాలేదు. బయట ఆయన్ని చూసి నవ్వకుండా ముఖం తిప్పుకుని వెళ్ళిపోయినా ఏం కాదు. కానీ ఆయనతో కలిసి ఈ కథా వాహనంలో ప్రయాణించక పోతేనే మిస్ అవుతాం. ఏం మిస్ అవుతామో తెలియాలంటే ఈ పుస్తకం చదవితేగా తెలిసేది!
ఏడాది పాటు రోజూ సాయంకాలం ఆయనతో కూర్చున్నా ఈ పుస్తకంలో ఉన్న అన్నీ విషయాలు ఆయన చెప్పలేరేమో.
సాధారణంగా చాలా మంది పుస్తకాలను బహూకరిస్తుంటారు. అయితే ఈ పుస్తకం బహుకరించడంలో చిన్న సమస్య ఉంది. పాఠకులకు ఇస్తే వాళ్ళు ఒక మంచి కథకు ఉండాల్సిన లక్షణాలను తెలుసుకుని మన కథలకు మనమే ఎసరు పెట్టుకున్నంత పనవుతుంది. ఆ స్థాయిలో కథలు రాయాలి మరి. అదే మూస కథల్లో పట్టభద్రులైన పెద్దవారికిస్తే వారి కథలు ఎలా ఉన్నాయో చెప్పకనే చెప్పినట్టు. కొత్త రచయితలకు ఇస్తే పండగే.
ఈ పుస్తకం చదివాక ముందు ముందు గొప్ప కథలు రాస్తానో లేదో తెలీదు గానీ రావి శాస్త్రి రచ.ఇ.త లో వితంతువుకు పట్టిన గతి ఎవరికీ పట్టనివ్వకపోతే అదే పదివేలు.
ఇంతకీ ఈయన ఇంత కృషి దేనికి చేసినట్టు? నా కోసం. నీ కోసం. అందరి కోసం. ఇంతటి విలువైన సమాచారాన్ని, అనుభవాలని, మార్గదర్శిని మాకు అందజేసినందుకు ఆయనకి ఎన్ని కృతజ్ఞతలు చెప్పినా తక్కువే.
ఈ పుస్తకం ఎందుకు చదవాలంటే...
కథకుడి(రాలి)గా చావును దూరం చేసుకోడానికి.
పాఠకులను మన కథలకి దగ్గర చేయడానికి.
ఒక చెత్త కథ చదివి సంపూర్ణంగా ద్వేషించడానికి.
కథా సాహిత్యంలో కలకాలం నిలబడడానికి. మనం కాదు. మన రచనలు.
కథకులకు ఉండాల్సిన నిబద్ధతను తెలుసుకోడానికి.
ముఖ్యంగా కథను గౌరవించడానికి.
-మానస ఎండ్లూరి
No comments:
Post a Comment